Homepage  Stroomarchief  Verhalentop2001  Barbara Joy  Beoordeling BSN

Een kleine ingreep - Barbara Joy

In het hoge witte ziekenhuisbed leek ze nog bleker en smaller dan ze de laatste tijd al was. Aan haar linkerzijde lag Nijn, het afgewassen knuffelbeest en aan de andere kant verdween het infuus-slangetje onder een verband. Hanneke keek naar haar slapende dochter die er ongewoon kwetsbaar uitzag en jonger leek dan twaalf. Nu haar gezicht ontspannen was, leek ze in niets meer op de gesloten en af en toe opstandige puber. Hoe verwarrend Hanneke's gevoelens de laatste tijd ook waren, voor even leken alle problemen verdrongen door simpele bezorgdheid. Als alles maar goed kwam met Lotte, de rest telde niet.
Lotte kreunde zachtjes, draaide zich half op haar zij en opende haar ogen.
"Hallo kindje, ben je wakker?"
Nog suf van de narcose keek Lotte haar moeder verbaasd aan, daarna keek ze om zich heen. Haar ogen gleden langs het gordijn dat gedeeltelijk om haar bed geschoven was en ineens scheen het besef terug te komen. Tranen vulden haar wanhopige ogen en zachtjes begon ze te huilen. "Stil maar meisje, alles komt goed. De eerste helft heb je al achter de rug."
"Zou ze al dood zijn?" vroeg ze met een verwron-gen stemmetje. Hanneke knikte bedachtzaam. "Ik denk het wel." Het snikken ging over in een ingehouden doch hartverscheurend huilen en Hanneke streelde zachtjes haar dikke bruine krullen naar achteren zoals ze vroeger deed als Lotte eng gedroomd had. Een zuster kwam de zaal binnen. "Gaat het een beetje?"
Lotte haalde snikkend adem en hield op met huilen. "Ik heb het koud en ik heb dorst."
"Ja lieverd, dat komt van de narcose." Ze wreef over haar benen. "Ik zal je zo een warme kruik brengen. Helaas moet je nog even wachten met drinken tot je wakker wordt uit de volgende narcose. Heb je pijn in je buik?"
"Nee," zei ze benepen.
"Als je pijn krijgt, moet je het zeggen hoor, dan doen we daar iets aan, oké?"
De zuster draaide zich naar Hanneke. En hoe gaat het met u?
"Gaat wel." Ze lachte dankbaar toen de zuster haar een bemoedigend klopje op haar schouder gaf. "Het infuus moet minimaal zes uur indruppelen, dus vanavond rond een uur of tien is alles achter de rug. Morgen mag ze weer lekker mee naar huis."
De zuster liep naar het volgende bed en sprak het donkere meisje in het Frans aan. Daarna sprak ze zo'n vijf minuten in het Duits met de forse blonde vrouw die bij het raam lag.
"Nu ga ik eerst een warme kruik voor je halen," riep ze terwijl ze haastig voorbij liep.
Ze waren hier ontroerend lief en namen nog tijd voor persoonlijke aandacht, terwijl het voor het verplegend personeel toch iedere dag hetzelfde routinewerk was. Alleen vandaag al acht 'vroege' ingrepen en veertien 'late' zoals bij Lotte die ruim twintig weken zwanger was toen ze vorige week hier aangemeld werd. 
Hanneke legde het kussen recht en trok de sprei zo hoog mogelijk op. Ze pakte de koude handen van Lotte en merkte dat haar eigen handen klam aanvoelden. De goedbedoelde woorden lekker mee naar huis klonken na in haar hoofd en veroorzaakten opnieuw een akelige onrust bij Hanneke die niet wist wat ze thuis kon verwachten. Eigenlijk wilde ze helemaal niet meer naar huis. Niet naar Erik. De man met wie ze volgend jaar vijfentwintig jaar getrouwd zou zijn en die altijd een rots in de branding voor haar was geweest. Nu de vaste grond, door zijn toedoen, onder haar voeten weggeslagen was, leek de toekomst een grote donkere muur die op haar afkwam. Erik wilde vandaag perse mee, maar Hanneke had dit resoluut van de hand gewezen. Hoe kon ze de aanwezigheid verdragen van de man die zijn eigen dochter deze ellende aangedaan had? In feite kon ze nergens terecht met dit geheime verdriet dat te groot was om te omvatten. Zelfs niet bij God; niet nadat ze deze vreselijke beslissing genomen had. Een beslissing die totaal indruiste tegen de normen en waarden die tot vorige week vanzelfsprekend voor haar waren. Tot haar verbazing had Erik er minder moeite mee; voor hem was het meteen duidelijk dat dit de beste oplossing voor Lotte was. "Anders is haar jeugd al voorbij voordat die goed en wel begonnen is." 

Lotte was altijd zijn oogappel geweest, hij verwende haar veel te veel en had pas nog zomaar een nieuwe dwarsfluit voor haar gekocht. Ze hadden er vaak woorden om gehad, toch had ze zo'n reactie niet van hem verwacht. Hoe goed kende ze hem eigenlijk? Ze was hem scherper in de gaten gaan houden, vooral als Lotte in zijn buurt was. Hij leek ook te lijden onder de zorgen maar wilde er niet over praten. Lotte ontweek hem zoveel mogelijk en toen Erik haar op een avond wilde aanhalen, zag ze dat Lotte onder zijn aanraking verstijfde. Hoe langer Hanneke erover nadacht, hoe aanvaardbaarder de mogelijkheid werd dat Erik de enige was die in aanmerking kwam voor het vaderschap. Het was een vreselijke gedachte, maar het liet haar niet meer los.
Haar verdriet was natuurlijk niets vergeleken bij dat van Lotte. Haar veilige wereld was totaal op zijn kop gezet en de uiteindelijke beslissing lag toch bij haar. Als ze haar onder druk gezet hadden, zou ze daar later zeker problemen mee krijgen. Kon ze het maar van haar overnemen. Arme, arme Lotje.
Ze keek naar haar dochter die met gesloten ogen stilletjes op haar zij lag. Een halfuurtje geleden hadden ze het vruchtwater laten weglopen en de navelstreng afgebonden. Nu was het wachten op de ontsluiting, dan zouden ze 'het' eruit halen. Een kleine ingreep noemden ze het. Lotte zou er gelukkig niets van merken.
Ze leek te slapen, maar haar wijsvinger kriebelde over de kale plek tussen de lange oren van Nijn. Wat zou er in haar omgaan? Was ze maar niet zo gesloten. Er waren nog zoveel onbeantwoorde vragen. Het enige duidelijke was dat haar kind pijn leed en dat ze er niets aan kon doen.
Ze wilde er absoluut niet aan denken, maar steeds zag ze de beelden van de echo voor zich die vorige week gemaakt was om de omtrek van het hoofdje te bepalen. Lotte had er naar willen kijken en vroeg zelfs of het een jongetje of meisje was. De gynaecoloog had het geluid discreet uitgeschakeld, maar ook zonder dat waren de beelden ingrijpender dan Hanneke verwacht had. Ze had dan ook nauwelijks tijd gehad om zich voor te bereiden. De dag ervoor was pas gebleken wat de oorzaak was van de ziekteverschijnselen van Lotte doordat ze iets raars in haar buik voelde toen ze onder de douche stond. Toen Hanneke haar kind naakt zag, had ze meteen gezien dat Lotte's buik ongewoon gezwollen was. Als een straal koud water was er instinctief een bang voorgevoel over haar rug getrokken. Eigenlijk had ze de uitslag van de zwangerschapstest niet meer nodig gehad om het zeker te weten. 
Een kort moment had Hanneke het gevoel gekregen dat de puzzelstukjes op zijn plaats waren gevallen, maar vrijwel direct daarna was die beklemmende angst op haar gevallen.
Lotte kon of wilde het niet geloven, pas na de echo was bij haar de reactie gekomen. Ze trok zich nog meer in zichzelf terug en wilde alleen gelaten worden. Hanneke had haar 's nachts een paar keer langdurig horen huilen, was telkens uit bed gesprongen en had met de deurkruk in haar handen geklemd gestaan, maar Lotte wilde niet praten en Erik zei dat ze dat moest respecteren. 

Sinds de kerstvakantie was Lotte veranderd. Ze at steeds minder, was af en toe misselijk en klaagde over een gespannen gevoel in haar onderbuik en borsten. De huisarts dacht dat de menstruatie zat te werken. Haar borsten waren inderdaad wat opgezet en leken nog te groeien. "Ze zal binnen-kort wel voor de eerste keer ongesteld worden," zei hij. Dat gebeurde niet en Lotte voelde zich steeds vaker moe en lusteloos en op een dag in april viel ze zomaar flauw. De volgende ochtend wilde ze niet meer naar school. Haar bloed werd onderzocht en de huisarts verzekerde haar dat er niets ernstigs aan de hand was. Hanneke werd echter met de dag ongeruster, ze wist gewoon dat er iets niet in orde was met haar kind en op den duur haalde ze zich allerlei dingen in haar hoofd zoals gepest worden op school, anorexia, of een depressie, maar een zwangerschap was niet bij haar opgekomen.
Erik wuifde haar bezorgdheid weg. "Het is gewoon de pubertijd. Ze is bezig een mooie jonge vrouw te worden. Met lange benen en prachtige borsten."
De manier waarop hij keek terwijl hij dit zei, was Hanneke direct opgevallen, maar pas de laatste week had ze die stralende blik telkens opnieuw voor zich gezien en niet anders kunnen uitleggen als een bevestiging van haar vreselijke vermoeden. Ook nu weer veroorzaakte het een akelige pijn in haar maag. Toen had ze het al moeten begrijpen. Hij was altijd al meer gericht op seks, dan zij. Nam eigenlijk altijd het initiatief. De laatste tijd was het er niet meer zo vaak van gekomen omdat zij het niet wilde terwijl ze wist dat Erik er behoefte aan had. Misschien had ze hem vaker zijn zin moeten geven. Ze zuchtte. Had ze het maar eerder doorgehad, dan had ze dit mis-schien kunnen voorkomen. "Kalm aan Hanneke," sprak ze zichzelf toe. Als je zo doorgaat wordt je gek. Lotte heeft je nu meer dan ooit nodig.
De zuster bracht twee warme kruiken en legde die bij Lotte aan haar voeten en rug. Lotte glimlachte zwakjes naar de zuster en vermeed het om haar moeder aan te kijken. 
"Wilt u een kopje koffie of thee?"
"Ja graag. Een kopje thee alstublieft."
Hanneke klemde haar handen om de warme mok en nam rustige slokjes. Het deed haar goed. Ze keek naar Lotte die zich op haar rug draaide en de warmwaterzak op haar buik legde. Onder de sprei was de welving duidelijk zichtbaar. Direct kwamen de beelden van de echo weer bovendrijven.
Het kindje was groter geweest dan Hanneke verwachtte. Een compleet mensje, lief en teer zoals Lotte ook geweest was en dat haar armpje naar haar mond bracht en haar beentjes bewoog. Vreemd genoeg was op dat moment de boosheid die Hanneke voelde om de zwangerschap die de toekomst van haar dochter en haar gezin bedreigde, overgegaan in beschermingsdrang naar dit kleine wezentje toe en daarna in een gevoel van hopeloosheid. Woede gaf kracht, maar dit werkte verlammend. Ze was op het krukje gaan zitten anders was ze zeker tegen de grond gegaan. Ze had naar het gezicht van Lotte gekeken die verliefd naar het kleine schermpje staarde als een meisje dat een mooie pop uitpakt. Ze had ver-wacht dat Lotte zou gaan zeggen dat ze het wilde houden, maar dat was niet gebeurd. Lotte was blijkbaar verstandig genoeg om in te zien dat ze het kindje geen toekomst kon geven. Even had Hanneke overwogen om zelf voor het kindje te gaan zorgen, maar Erik en zij waren al over de vijftig en in een levensfase beland dat ze uitkeken naar een rustiger tijd. Toen wist ze nog niet wie de vader was... 
Lotte weigerde pertinent om hierover een uitspraak te doen. Hanneke had alle mogelijkheden nagegaan en begreep er niets van. Lotte zat in groep acht en keek niet naar jongens om. Bij haar weten had ze nog nooit een vriendje gehad. Ze kwam altijd direct van school naar huis en bracht haar tijd voornamelijk door met huiswerk maken, dwarsfluit spelen, muziek luisteren, lezen en met Tinky wandelen. Op zondag ging ze altijd uit zichzelf mee naar de kerk en op woensdagmiddag had ze muziekles. 
Het moest gebeurd zijn in de kerstvakantie en Hanneke had al tientallen keren die twee weken in gedachten teruggehaald. Lotte was eigenlijk geen moment alleen geweest. Natuurlijk had ze verschillende keren gevraagd of Lotte erover wilde praten, maar dan schudde ze haar hoofd en liep met de hond naar buiten. De laatste tijd werd het steeds moeilijker om contact met haar krijgen, de enige met wie Lotte praatte als ze problemen had, was haar broer. Sander was twee jaar ouder en haar grote voorbeeld. Ook zo'n gesloten jongen, misschien dat ze elkaar daardoor zo goed aan-voelden. Na de zomer ging hij naar de derde van het VWO. Als het even kon, deed Lotte hem in alles na. Hij zat op muziekles, dus moest zij dat ook, paardrijden of turnen waren niet eens ter sprake gekomen. Straks ging Lotte naar de brugklas van dezelfde scholen- gemeenschap.
Sander wist dat Lotte zwanger was, maar had "even geen zin om over problemen te praten" en was de laatste week opvallend vaak bij zijn vrienden geweest.
Lotte trok meestal op met een vaste vriendin, Marsha die ze al kende vanaf de aanvangsgroep. Sinds Marsha's vader vorig jaar overleden was, bleef ze daar ook wel eens slapen, maar nooit zonder toezicht. Er bleef maar één mogelijkheid over, ook al leek het absurd en dat was Erik...

Toen ze die gedachte toestond, werd het haar ineens allemaal duidelijk. Het kwam hem wel goed uit dat Lotte niets wilde zeggen, daarom had hij er natuurlijk zo op aangedrongen dat ze haar zwijgen moest respecteren en het vermoeden dat het kindje niet gezond zou zijn, maakte de beslissing om het weg te laten halen ook iets mak-kelijker. Angst voor de waarheid deed Hanneke nog twijfelen, maar na een paar zenuwslopende dagen van hoop en vrees wilde ze het weten. Als het zo was zou Lotte haar nodig hebben en daarom leek het haar het beste om er nog niet met Erik over te praten.
Gisteren had ze alle moed bijeen geraapt en aan Lotte gevraagd of papa misschien wel eens dingen met haar deed, als ze met hem alleen was op haar kamer of zo, die nou ja..., waardoor ze zwanger geraakt kon zijn. Het was de moeilijkste vraag die ze ooit gesteld had.
De reactie van Lotte zei haar genoeg. Ze keek alsof ze betrapt werd, kleurde vuurrood, draaide haar hoofd af en klemde haar kaken zo hard op elkaar dat haar lippen witte strepen werden. "Laat mij nou eens met rust, ik zeg het niet en zal het ook nooit zeggen, hoe vaak jij er ook over doordramt." Daarna was ze kwaad het huis uitgelopen.
Vannacht was Hanneke op zolder gaan slapen. Ze had zich niet eerder zo verlaten gevoeld, vol zelfverwijten en vervuld van een machteloos me-delijden met Lotte. De zorgen bleven maar door haar hoofd malen zonder dat ze een oplossing zag. Erik was twee keer naar haar toe gekomen en hoewel ze snakte naar een troostend woord of gebaar, had ze hem weggestuurd. Hij had niets van haar houding begrepen. Dat zou later wel komen, als ze hem zou vertellen dat ze wilde scheiden. Of ze aangifte zou doen, wist ze nog niet. Het was allemaal nog zo onoverzichtelijk. Het huis zou verkocht moeten worden en zij zou een baan moeten zoeken, maar het belangrijkste was toch dat ze er voor Lotte was.
Na een doorwaakte nacht was ze vanmorgen in alle vroegte met een zwijgende Lotte aan de drie uur durende autorit begonnen en vannacht na de tweede ingreep, zou ze in een pension gaan slapen. Morgen zou ze wel verder zien. Niet alles tegelijk.
De gynaecologe, een vrouw van rond de vijftig, kwam de zaal binnen. Hanneke had haar bij de kennismaking meteen al sympathiek gevonden. Ze liep naar de andere twee patiënten en sprak even met hen. Als laatste kwam ze naar het bed van Lotte die nu sliep. Ze keek op haar patiëntenstaat en vulde er iets op in. "Laat ze maar lekker slapen. Het is allemaal goed gegaan, maar kan ik u even apart spreken?"
De schrik sloeg Hanneke om het hart en ze voelde hoe haar benen begonnen te trillen waardoor ze moeite had om de vrouw te volgen. "Ze is echt nog jong, pas twaalf hè? Toch is ze niet de jongste die we hier gehad hebben. Een jonge leeftijd is vaak een voordeel. Onze ervaring is dat, hoe jonger ze zijn, hoe sneller ze er bovenop komen. Wij zullen er in ieder geval voor zorgen dat ze geen lichamelijke pijn heeft." Haar rustige en vriendelijke woorden kalmeerde Hanneke enigs-zins. Ze nam plaats op de aangewezen stoel en nam het bekertje koffie aan dat de arts haar aanbood. Het bekertje trilde toen ze er een slokje uit nam.
"U weet wellicht dat we van te voren een gesprekje hebben met de vrouwen en meisjes om er zeker van te zijn dat ze achter de abortus staan. Meestal vragen we dan ook hoe de eventuele vader erover denkt. Mag ik u vragen of u weet wie uw dochter zwanger gemaakt heeft?"

Hanneke morste koffie, knikte en voelde hoe de angst bezit van haar nam. Vanuit haar borst trok een verlammende pijn naar de uiteinden van haar zenuwbanen. Ze werd licht in haar hoofd en voelde haar maag samentrekken. Nu kwam het. Zou Lotte gezegd hebben dat het haar vader was? Zouden ze haar adviseren om aangifte te doen? God hoe moest het nu verder? Haar stem klonk vreemd veraf, alsof een ander sprak. "Lotte wilde er niets over zeggen, ik..., ik... denk dat..., ik weet het niet."
"Ze heeft het mij wel verteld. Natuurlijk is de informatie vertrouwelijk, maar in het geval van uw dochter denk ik dat het in haar belang is als u op de hoogte bent. U hebt ook een zoon heb ik begrepen? Van jongs af aan trokken ze veel samen op, vertelde Lotte. Ze hebben een bijzondere band en door de jaren heen is het zo gegroeid dat ze elkaars lichaam samen zijn gaan ontdekken. Hieruit is een seksuele relatie ontstaan. Dit komt wel meer voor, toch wil ik u het advies geven om hulp te zoeken. Volgens Lotte zijn ze ermee gestopt, maar niet zelden vervallen ze in hetzelfde patroon en..."
Hanneke hoorde niets meer. Alles draaide om haar heen en ze moest steun zoeken op het bureau. Pas later drongen de woorden weer langzaam tot haar door. "Gaat het wel, mevrouw? U was even weg geloof ik. Wilt u soms iemand bellen?"
"Ja, Erik. Mijn man." Ze kon het nog net uitbrengen voordat de spanningen van de laatste week een uitweg zochten in een enorme huilbui.

Een kleine ingreep © Barbara Joy

Homepage  Stroomarchief  Verhalentop2001  Barbara Joy  Beoordeling BSN