Het gedicht 'des onderscheids' van Fred Tak is gekozen tot het winnende gedicht van nov./dec.2010. Hoewel we als jury volkomen achter onze keuze staan, hebben we toch wel even getwijfeld: was het gedicht niet te cryptisch en had het iets wat ons 'raakte'? De originele woordkeus, het ongedwongen ritme en de beeldende kracht gaven de doorslag in positieve richting.
De titel, 'des onderscheids', zet direct aan tot denken: wat onderscheidt zich van wat? Het maakt de lezer nieuwsgierig en nodigt uit tot verder lezen.
De zuivere verstilling roept al in de eerste strofe een sfeer op waaruit je moeilijk meer kunt ontsnappen: de getande rafels boven stille sloten, de vermoeide bomen en de weggetrokken ganzen maken de lezer weemoedig. De hemel, 'het zwerk', zakt in dunne draden omlaag. Je moet heel diep ademhalen om het verstikkende gevoel dat je besluipt, weer kwijt te raken. En dan schudt zelfs de wereld het hoofd en laat de schouders hangen.
Maar wat wil de dichter ons met deze allesomvattende droefheid zeggen? Of doet dat er hier niet toe en mag iedere lezer dat zelf invullen? Er zijn heel wat mogelijkheden, van de onherroepelijke komst van de winter tot de grauwheid van het bestaan toe.
Mooie vondsten zijn de bomen die voorover in hun 'hengsels' hangen,de laatste restjes 'flemend' gras en 'het zwerk' dat aan dunne draden naar beneden zakt.
Het vers is verdeeld in 5 strofes die het geheel overzichtelijk houden. In de derde strofe zou ik het woord 'verlaten' in een vijfde regel plaatsen omdat de tussenzin 'zonder om te zien' dan beter tot z'n recht komt en meer aandacht krijgt. De vijfde en tevens laatste strofe wordt m.i. sterker als deze begint met een herhaling, een extra zin, nl. 'de dagen dat'. De allerlaatste zin zou ik met het woord 'en' beginnen. Mooier in het ritme en beter als afsluiting.
‘des onderscheids' is een gedicht dat zich onderscheiden heeft van de vele andere verzen die wij in deze poëzie-ronde lazen. Verrassend en aandachtig geschreven.
Maart 2011, Elma Lindenbergh - van Wuijckhuijse
|