Homepage  Poëziewedstrijd  Poëziewedstrijd 2009  Jos Wintels  Beoordeling Lindenbergh

Beoordeling Gedichten - Jos Wintels door Elma Lindenbergh

Komt de naam Jos Wintels je bekend voor?
Juist, hij wist ook de Woordenstroompoëziewedstrijd okt./nov.2008 te winnen.
Waar hij ons in die vorige ronde verraste met o.a. zeer zuivere sonnetten, staat hij nu bovenaan onze lijst met blanke verzen.
Of lijkt dat alleen maar zo? Bij het lezen en herlezen van deze drie nieuwe gedichten ontdek ik steeds meer rijm en ritme dan ik aanvankelijk vermoedde.
In 20 december vertelt de dichter over zijn poging een nieuw vers te schrijven.
Het witte papier, de lege lijnen, het bladeren door nooit afgemaakte en reeds vergeten schrijfsels. Het zal bijna iedere schrijver maar al te bekend voorkomen.
Maar Jos zegt nog meer: het is de laatste dag van de herfst waarop zijn worsteling plaatsvindt. De winter komt eraan.
In het boek blijft de laatste bladzijde onbeschreven.
De 'oude bekende zonnewende', de terugkeer van het licht ( solstitium brumalis of het lichtfeest) op 21 december zal er misschien voor kunnen zorgen dat de dichter weer ontdooit en opnieuw met warmte zal kunnen schrijven.
Achter deze metafoor gaat een schijnbare tegenstrijdigheid schuil, die naar mijn mening op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd. Het geeft de lezer de ruimte om een eigen uitleg te kiezen.
Aandoenlijk vind ik dat benoemd wordt hoe 'hij en ik', het papier en de dichter, een twee-eenheid worden in het ongeduldig wachten op 'de eerste zin, het juiste woord, de eerste ademtocht'.(Wat ik hier jammer vind, is het 2 keer kort achter elkaar gebruiken van het woord 'eerste'. Misschien kun je er een vervangen?)
Er vindt zelfs een vereenzelviging plaats met het papier: 'nog ben ik blanco'.
In de derde strofe zou ik zin 3 beginnen met 'en' i.p.v. met 'ik'. Zo loopt de zin mooi door in een enjambement.
De lente is een gedicht met kracht.
Hoe dit seizoen op originele wijze wordt gepersonifieerd en in verrassende beelden wordt neergezet, wekt bewondering.
'Ontbloot in vlammende koolzaadvelden als zwavelgele lavastromen uitgebarsten uit het opgeschrikte land' is zo intens dat je dit natuurwonder zonder al teveel moeite duidelijk voor je kunt zien.
Het 'verschroeien' van 'de laatste winterhuid' is een prachtige vondst.
De tweede strofe vraagt om enig cryptisch inzicht. Het gegeven is erg mooi, maar het is wel even puzzelen wie 'zij' is en van wie 'zijn hand' mag zijn. Ik vermoed respectievelijk de lente en de winterslaap. Volgens mij is het wat dubbelop. Lukt het je om, met dezelfde mooie beelden, een wat logischer geheel te maken?
De derde strofe, die het gedicht heel zuiver afsluit, wekt vertedering op.
Late zomeravond na de weggetrokken bui
Ook in dit vers worden ogenschijnlijk alledaagse dingen 'groot' gemaakt door de poëtische beelden.
De sfeertekening is zo sterk dat je de weeë houtskoolgeur en die heerlijke tinteling na een regenbui bijna ruikt.
Na 'de dag gaat langzaam dood' zou ik een witregel plaatsen, een adempauze, waardoor het storende streepje na 'dood' meteen overbodig wordt.
De laatste strofe bestaat uit slechts één zin waarin de dichter de echo van de dag in een regenpijp laat verdwijnen.
Ook dit gedicht wint aan kracht door het quasi nonchalante en verrassend onverwachte rijm:
                                                    straten
                                                    verlaten
                                                    dood
                                                    avondrood

Samenvattend

Weer drie gedichten van Jos Wintels met een sterk zintuiglijke sfeertekening.
Jos blijkt het schrijven van zowel sonnetten als blanke verzen nagenoeg probleemloos te beheersen.
Wat mij hier vooral opvalt en pleziert, is het ritme dat in rijmloze verzen jammer genoeg bijna altijd ontbreekt.
Denk er wel aan dat een strofe die je met een hoofdletter laat beginnen, eigenlijk met een punt moet afsluiten. Ik waardeer het zoveel mogelijk vermijden van leestekens, maar wees er wel consequent in.
De streepjes, met de functie van een komma, vind ik nog steeds een minpunt.
Ondanks deze aanmerkingen: de dichter uit '20 december' is heel aardig ontdooid.



April 2009, Elma Lindenbergh- van Wuijckhuijse

Beoordeling Gedichten - Jos Wintels door Elma Lindenbergh

Homepage  Poëziewedstrijd  Poëziewedstrijd 2009  Jos Wintels  Beoordeling Lindenbergh