Homepage  Schrijversweb  Schrijversweb 2009  Trix Zehenpfenning

Foto’s - Trix Zehenpfenning

Mijn dochter van bijna drie is gelukkig met "de mannen" in haar leven. Zowel haar vader als haar opa zijn van een kaliber zoals elk kind zich wensen zou. De zorg en liefde waarmee ze haar omringen, bezorgen mij gevoelens van jaloezie. Ik wil dat niet. Een moeder behoort niet jaloers te zijn op haar kind. Het vreet aan me. Er zit een niet te vullen gat in mijn maag en de wrange smaak in mijn mond brengt mij steeds weer terug in de tijd, vooral nadat ma ontdekt heeft dat ik een kind heb. Ze bestookt me met telefoontjes en brieven. Ze smeekt me om haar kleinkind te mogen zien, maar ze kan me wat. Ik wil geen contact met haar. Er is te veel gebeurd…

In een spierwitte, laag uitgesneden tutu en roze balletschoentjes sta ik voor de grote spiegel, mijn knokkels om de barre geklemd. Ik mag een grote rol spelen in de dansuitvoering die juffrouw Dorry met haar leerlingen gaat presenteren. Hartstikke gaaf. Ik had nooit gedacht dat ik goed genoeg zou zijn. Moddervet en een pukkelhoofd… Zou Dorry dat echt niet zien?
Mijn moeder is overdreven trots op me. Iedereen moet weten wat een geweldige ballerina haar dochter is. Belachelijk gewoon. Ze is ook idioot nerveus. Dat geknipper van haar ogen is niet om aan te zien.
'Je moet goed eten kind, anders val je nog van je graat,' smeekt ze me haast voor en na iedere maaltijd. Alsof zij weet wat goed voor me is. Natuurlijk eet ik niet, hoogstens een beetje om haar tevreden te stellen en vooral om even van haar gezeur af te zijn. Wat ik in de spiegel zie, is stom. Hoe vaak ik mijn vinger ook achter in mijn keel steek, ik word al maar ronder. Mijn heupen, mijn borsten. Het is gewoon een ramp. Ma snapt er geen bal van.
'Jij, te dik?' schampert ze. 'Meisje lief, je bent in de groei. Wat jij hebt, zijn twee erwtjes op een plankje.' Ze moet steevast lachen om haar eigen grapje, maar ik vind het niet leuk en het is trouwens niet waar ook.
We hebben generale repetitie vandaag en alle dansers dragen voor het eerst het kostuum, waarin ze op zullen treden. Ik voel me opgelaten. Het lijkt wel of iedereen me aanstaart. Ook Dorry monstert mij van top tot teen. Ze knikt tevreden en dat stelt me een beetje gerust. Ik geloof dat ik haar wel kan vertrouwen.

Ma stond me al die jaren in de weg. Elke feestdag, elke verjaardag was met spanning doorweven. Van de appeltaarten die ze bakte, kreeg ik geen hap door mijn keel. Ik moest mijn "mooiste" jurk aan, eentje die zij voor me gemaakt had. Zij koos de stof en het patroon. Als ik te kennen gaf dat ik iets anders wilde, deed ze dat af met: 'Kind, je hebt geen smaak.' Een hippe spijkerbroek of een truitje met franjes vond ze ordinair. Als ik onder protest haar creatie aantrok, was ik een ondankbaar nest.

De les is niet openbaar. Er moet nog hard gewerkt worden, de puntjes op de i gezet, maar de laatste tien minuten zijn onze ouders welkom om ons van dichtbij te bewonderen en foto's te maken. Ik heb mijn vader gebeld met de vraag of hij ook wil komen. 'Graag,' heeft hij gezegd. 'Ik zal er zijn'.

Mijn vader kon in ma's ogen nooit iets goed doen. Hij was altijd van huis, zij stond overal alleen voor. Hij had de leuke uitjes met zijn collega's, zij zat opgesloten tussen vier muren. Zij was zeker niet goed genoeg voor hem en was hij daarom zo graag met zijn dochter alleen? Antwoord gaf hij haar al lang niet meer, maar zichtbaar aangedaan, schonk hij zichzelf de zoveelste borrel in. Vervolgens stapte hij op zijn fiets en reed slingerend onze straat uit, op weg naar zijn stamcafé. 'Die man deugt niet,' siste ma binnensmonds. Net hard genoeg om het mij te laten horen.

De repetitie loopt wel lekker. Jeroen, de enige jongen in onze balletklas, is de prins in het verhaal. Ik beeld een prinses uit en als de prins verliefd mijn hand kust, ligt iedereen in een deuk. Als we net weer serieus bezig zijn, ontdek ik het hoofd van mijn moeder voor het raam. Zij weer, natuurlijk. Ze is een half uur te vroeg. Ik doe net alsof ik haar niet zie. Gelukkig heeft verder niemand iets in de gaten.

Ma deed haar best om mij er mooi uit te laten zien, maar toen ik voor het eerst experimenteerde met oogmake-up, moest het spul er onmiddellijk af. 'Alle meisjes van mijn klas gebruiken het. Ook lippenstift en eyeliner. Waarom mag ik dan niet eens een beetje oogschaduw?' stribbelde ik tegen. Ze maakte een scène. Ik was verwaand en mijn vader had mij door en door verwend. Ze liep rood aan en schreeuwde: 'Die verf trekt de verkeerde mannen aan. Snap je dat dan niet, Isa?' Ik had er met mijn dertien jaar geen idee van waar ze het over had. Mijn schoenen moesten een plat hakje hebben en mijn haar zag ze het liefst strak opgebonden in een paardenstaart.
Ik weet nog hoe ik 's avonds in mijn bed lag en haar te keer hoorde gaan tegen pa. Het ging over mij. Ik trok een kussen over mijn hoofd en probeerde te slapen.

Met zijn camera in de aanslag schiet papa het ene plaatje na het andere. Hij heeft een speciale lens voor portretfoto's, heel gaaf. Ik sta in spreidstand, mijn armen sierlijk omhoog. 'Houd je hoofd eens een beetje scheef.' Geconcentreerd kijkt hij door de zoeker en zoomt in. 'Mooi, dat ziet er sexy uit,' grapt hij. Plotseling springt mijn moeder naar voren en slaat papa de camera uit handen.
'Viezerik', gilt ze. 'Vieze, vuile schoft. Dat kind komt niet in je pornoverzameling, hoor je.' Briesend trekt ze me tegen zich aan, maar ik weet me los te wurmen en vlieg naar buiten, weg van de vrouw, die me zo te schande maakt. Papa komt achter me aan.
'Dit gaat zo niet langer,' zegt hij op rustige toon. 'Jij gaat vanavond met mij mee naar mijn appartement. Dan pas zie ik dat ik met mijn roze balletschoenen in een plas modder sta.

Het is voor mij nog altijd niet te pruimen dat ma me niet uitlegde wat haar dwars zat. Al was ik een puber, ik was best in staat om verstandig met haar te praten over gevoelige kwesties. Zij kennelijk niet.
Op een dag kwam ze mijn kamer binnen. Ik zat huiswerk te maken. 'Zit hij aan je?' vroeg ze zo maar langs haar neus weg.
'Wat bedoel je mama?' Ik was stomverbaasd. Er was geen enkele aanleiding voor die vraag.
'Je vader,' zei ze opgewonden. 'Wat doet hij met je en wat wil hij van jou? Ik wil het nu horen.' Ik mompelde maar wat. Pa aaide me wel eens over mijn bol als ik verdrietig was, of hij kietelde me in een dolle bui onder mijn oksels, maar ik voelde wel aan dat dit niet was wat ze bedoelde. Handenwringend stond ze voor me. Het maakte me nerveus. 'Ik zie aan je dat het zo is. Mijn intuïtie bedriegt me nooit, Isa. Zorg dat je nooit alleen bent met hem en laat hem ook geen foto's van je maken.' Ze stampte de trap af. Ik vergeet nooit dat ik de knop van mijn tuner helemaal open draaide. Keiharde heavy metal muziek dreunde uit de speakers. Het moet tot bij de buren te horen geweest zijn. Ma kwam niet terug naar boven.

Dorry heeft ons naar de kleedkamer gedirigeerd. Mama zit voorovergebogen op een bank en schokt over haar hele lijf. Ze huilt met gierende uithalen. Ze kan er niet mee ophouden.
'Ik geef u iets kalmerends,' zegt een van de bezoekers die arts blijkt te zijn. Papa heeft zijn arm om mij heen geslagen en drukt mij tegen zich aan. Oh, dit mag niet, gaat het als een siddering door me heen, maar tegelijkertijd weet ik dat dit niet fout kan zijn. Ik doe net alsof het hele gebeuren me niet raakt. Ik voel geen medelijden met mama. De deur staat op een kier. Wel tien paar ogen gluren naar binnen. Ik schaam me dood.

Toen mijn ouders uit elkaar gingen, hield mijn moeder me voor dat er met "die man", niet te leven viel. 'Je vader valt op kleine kinderen,' zei ze 'en zonder smerige plaatjes kan hij niks.' De felle blossen op haar wangen staken scherp af tegen haar holle ogen. 'Vergeet hem maar,' adviseerde ze me, maar hoe zou ik dat kunnen?
Het duurde lang eer de rechter een beslissing nam over een bezoekregeling. Bestond er wel een omgangsrecht voor een aan alcohol verslaafde pedofiel met zijn jonge tienerdochter? Ma had pa die kwalificaties meegegeven. De kinderbescherming kwam er aan te pas. Psychologen en maatschappelijk werkers maakten overuren. Ma was des duivels toen de uitspraak kwam. Een keer per veertien dagen mocht pa mij zien. Ik mocht voor enkele uren mee naar zijn woning. Bij hem overnachten was uitgesloten. Iedere keer, als ik weer thuis kwam, moest ik onder de douche. 'Je ruikt naar hem,' snoof ze dan. Het gezicht dat ze erbij trok, zal ik mijn leven lang niet vergeten.
Na een half jaar moest er geëvalueerd worden. Ma wachtte op de gang van het psychologie centrum. 'Vertel ze daar binnen de waarheid, kind,' zei ze, heftig knipperend met haar ogen. 'Het is voor je eigen bestwil.' In een smetteloze kamer vroeg een dame me veel te vriendelijk het hemd van mijn lijf. Ze wilde alles weten wat pa en ik samen deden. 'Als je er niet over kunt praten, Isa, dan doe je met deze poppen maar voor, wat er zoal gebeurt.' Ze hield me een blote jongens- en meisjespop voor. De geslachtsdeeltjes waren niet over het hoofd te zien. Het was weerzinwekkend.
'Zoiets doet mijn vader niet,' schreeuwde ik. Ik begreep intussen waar het hele circus om draaide. De bezoekregeling werd uitgebreid tot een hele dag.

's Avonds halen we patat met mayonaise bij de eettent om de hoek. Papa neemt er frikadellen bij en kroketten. De friet is heerlijk. Eén kroketje krijg ik met moeite naar binnen, maar ik hoef niet naar het toilet om een vinger in mijn keel te steken. Het verbaast me hoe lekker ik me voel na die vette hap. We ruimen samen op. Als we even later op de bank zitten, papa met koffie en ik met een groot glas cola voor me, vertelt hij dat mama een incestverleden heeft. 'Weet je wat dat is, Isa?' vraagt hij met een ernstig gezicht. Ik heb wel een vermoeden, maar weet er het fijne niet van. Heel geduldig legt papa uit wat voor spelletjes een inwonende oom destijds met mijn moeder speelde. Hoe het begon met paardje rijden op zijn schoot. Hoe hij haar zogenaamd een verhaaltje voor het slapen gaan, kwam vertellen. Hoe hij haar hoofd tegen zijn openstaande broek duwde, tot aan de verkrachtingen toe.
'Is dat echt gebeurd, pap?' Vol ongeloof kijk ik mijn vader aan.
'Ja,' zegt hij met matte stem, 'maar je moeder wil er nooit over praten. Eén keer heb ik haar zover gekregen, maar ze wil er verder niet aan herinnerd worden. Je mama weigert in therapie te gaan, al heeft ze die denk ik heel hard nodig.´
'Shit pap, w-waarom eigenlijk niet?' stotter ik verward.
'Ik weet het niet, lieverd. Toen ik nog bij jullie woonde, kregen we er telkens ruzie over.' Ik merk hoe moeilijk papa het vindt om me alles te vertellen, maar zijn eerlijkheid vind ik cool. Ik geef hem zomaar een zoen op zijn voorhoofd. Hij plakt een pleister om mijn vinger, waarvan ik de nagel tot bloedens toe heb afgebeten. De vraag die me sinds de scheiding bezig heeft gehouden, glipt zo maar uit mijn mond:
'Mama zegt dat zij, nadat ik geboren was, niets meer voor jou betekende en dat je foute foto's maakte van mij en andere kleine meisjes. Is dat waar papa?' Zijn ogen vormen zich tot spleetjes.
'Is dat wat ze zegt, Isa?' Zijn adamsappel wipt op en neer en de spieren van zijn kaken rollen bijna naar
buiten. 'Ik fotografeer graag, Isa, dat weet je, maar het is niet meer dan een hobby. Geloof je me?' Zijn blauwe ogen kijken mij recht aan. 'En dat zij na jouw geboorte niets meer voor me betekende, is echt niet waar. Het was eerder andersom. Zij wilde, speciaal in bed, niets meer van mij weten. Snap je wat ik bedoel?' Ik knik ja en vind een plekje in zijn armen.
'Sodemieter, papa,' is alles wat ik nog weet te zeggen.

Ma had vriendjes. Soms werd ik midden in de nacht wakker en hoorde vreemde geluiden. Haar gekreun, het ritmisch bonken, de hoge gilletjes die ze slaakte, zetten zich vast in mijn hoofd. Op een ochtend toen ik naar de badkamer wilde gaan voor een plas, stuitte ik op een man in adamskostuum. Met een noodvaart verdween hij in mijn moeders slaapkamer. Wat ik gezien en gehoord had, liet me niet los. Ik vroeg ma aan het ontbijt tussen twee boterhammen door wie hij was en of hij nog een keertje terugkwam. 'Het gaat je geen donder aan. Bemoei jij je maar met je eigen zaken,' beet ze me toe. Ons gesprek was daarmee ten einde. Alles wat ik naar binnen gewerkt had, belandde onverteerd in de toiletpot.
De volgende dag halen papa en ik mijn schoolwerk op en schone kleren. 'Isa blijft voorlopig bij mij,' zegt hij tegen mama. Raar. Ze protesteert niet, maar zit verslagen voor zich uit te kijken. Ineens moet ik huilen. 'Ik weet alles mam. Papa heeft het me verteld van jou en je oom.' Ik wil haar knuffelen, maar ze draait haar hoofd weg.
'Wat geeft jou het recht om haar te vertellen wat mij overkomen is?' Papa geeft geen antwoord. We maken dat we snel wegkomen.
Als blikken konden doden had ik toen geen vader meer gehad. De haat in haar ogen is het laatste wat ik van ma heb gezien.

Opa leert mijn dochtertje fietsen. Ik kijk naar buiten en zie hoe hij naast haar voortholt, zijn sterke armen in de aanslag om haar op te vangen als ze dreigt te vallen. Ik ben stik jaloers, zo erg dat ik bang word van mezelf. Bang dat ik mijn eigen kind wat aan zal doen. Ik wil de aandacht van mijn vader, van mijn man en eigenlijk van alle mannen van de hele wereld. Ik verf mijn ogen zwart en stift mijn lippen knalrood. Mijn haar krijgt alle kleuren van de regenboog en ik creëer een brutaal decolleté. Ik hunker naar liefde, naar seks, naar alles wat de nare gevoelens in mij maar enigszins kan bedaren. De bonbondoos, die voor me op tafel staat, is leeg. Ik trek de koelkast open en ga op zoek naar meer. Op zoek naar eten is een heilig doel in mijn verder zo lege leven geworden.
Ik zorg wel goed voor mijn kind. Haar kleren zijn schoon, maar onopvallend. Ik koop spijkerbroekjes en donkere truitjes voor haar. Ze mag niet opvallen, nooit in de belangstelling staan van wie dan ook, maar ik kan daarmee niet verhinderen dat haar papa en opa haar aanbidden. Ik begin echt op ma te lijken... Ik moet wat doen!

Het is fijn bij papa in huis. Hij maakt foto's van mij en wint er een prijs mee voor amateur fotografen. We laten het mama niet weten. We laten haar sowieso niets weten. We hebben geen contact meer met haar. Dat voelt wel goed en meestal denk ik niet aan haar. Ik vier uitbundige schoolfeestjes en mag uit met vriendinnen. Ook mag ik zelf mijn kleren uitzoeken. Soms gaat papa met me mee om iets moois te kopen. Toch heb ik dat liever niet. Hij kan zo raar naar mij kijken…

Mijn blik valt op een advertentie in de krant. "Actrices gezocht om actief deel te nemen in erotische speelfilm. Vol figuur is een pré. Reageren onder briefnummer: 07312". Misschien is dat wat voor mij. Ik zie plotseling een mogelijkheid om ma een koekje van eigen deeg te bezorgen. In een brief, waarbij ik een foto insluit, vermeld ik mijn personalia. Het stelt niet veel voor. Mijn opleiding heb ik niet afgemaakt. Ik heb geen werk, zorg slechts voor man en kind. Toch word ik uitgenodigd voor een gesprek.
Ik heb mijn zoetste parfum achter mijn oren gedaan en een wulpse bloes aangetrokken. De cineast is vol belangstelling voor mij. Ik mag kennis maken met de cast voor de komende film. Als het klikt tussen de hoofdrolspeler en mij, dan zit ik erin. Dan ben ik een filmster, dan krijg ik de aandacht waar ik zo hopeloos naar verlang. Ik heb me in geen tijden zo goed gevoeld.

Opa zorgt voor Kim.
Ik sta op de set, trek mijn kanten bh uit en stroop een pikant slipje van mijn billen. Mijn hooggehakte laarzen houd ik aan. De erectie van mijn tegenspeler is enorm. Het liefdesspel kost me geen enkele moeite. Ik hoef alleen maar de geluiden vanachter mijn moeders gesloten slaapkamerdeur in mijn herinnering terug te roepen. De rest gaat vanzelf. De camera's draaien. Mijn beloning bestaat uit, zoals was afgesproken, een aardig geldbedrag en een videofilm van mijn prestaties.

Ik rijd naar het huis van mijn moeder. Voor haar deur schrijf ik, zittend in mijn auto, een plakbriefje. `Dit is mijn dank aan jou voor mijn verwoeste jeugd en laat mijn kind met rust', zet ik erop. Ik plak het briefje op de videocassette en stop die in haar brievenbus in de overtuiging dat ik nu heb afgerekend met ma. Mijn leven zal er vast makkelijker op worden.
Twee dagen later bereikt ons het bericht van haar zelfmoord.

Ben ik te ver gegaan?
Zo had ik het niet bedoeld. Nachten lang loop ik dolend door mijn huis. Was ma niet net zo goed een slachtoffer in het drama van haar jeugd? Als ik probeer te slapen, draait de videofilm, zowel in beeld als geluid, als een rolprent voor me af, maar ik hoor bijgeluiden. Geluiden van een klaarkomende man. Mijn tegenspeler is het niet. Dit geluid is veel bekender. Ik wil het niet horen. De oordopjes die ik vertwijfeld in mijn oren stop, werken averechts. Het geluid is oorverdovend en wil niet meer weg uit mijn hoofd. Ik ruik zelfs zijn geur.

Bij het opruimen van ma's spullen is de film gevonden. Mijn huwelijk dreigt te exploderen. Mijn man wil niet met me praten. Hij is behoorlijk over zijn toeren en wil van geen uitleg weten. Kim woont voorlopig bij opa, 'totdat we meer zicht op de zaak hebben', zeggen de lui van de kinderbescherming. Als door een wesp gestoken, besef ik: Mijn God, hij is dag en nacht alleen met haar…

'Je bent ziek,' zegt mijn vader en hij heeft gelijk. Ik ben ziek van ongerustheid en ontsteld door de schokkende beelden in mijn hoofd. Dit kan geen fantasie zijn.
Ik ben terug gegaan naar het huis waarin ik ben opgegroeid. Ik hoop iets te vinden wat mij verder kan helpen. Misschien moet ik bij pa zijn, maar in dit huis kan ik ongestoord mijn gang gaan. Ik zoek in elke kast en in elk verloren hoekje, in alle spullen die hier nog resten. Mijn hart bonst, zweet druipt langs mijn gezicht. Ik voel dat ik warm ben, héél dichtbij. Op zolder, tussen allerlei rommel, staat een stoffige, tot op de draad versleten cameratas. Ik herinner me dat pa ermee was vergroeid. Hij droeg hem, tot aan het digitale tijdperk, altijd met zich mee. Een camera, verschillende lenzen, een statief, fotorolletjes, alles wat hij nodig had voor zijn kiekjes, zat erin. Wat doet dat ding hier op ma's zolder? Vond hij het niet de moeite waard om het mee te nemen toen hij wegging? Ik gesp de riem los. De rits is kapot. Leeg. Geïrriteerd smijt ik de tas tegen de muur. De bodem schiet los. Mijn adem stokt. Daar ligt wat. Een pakketje in grauw inpakpapier. Ik scheur het ritsrats open. Wel honderd foto´s vallen op de grond. Ik laat me op mijn knieën zakken. Blote, schaamteloze plaatjes staren me met mijn onschuldige peutergezicht aan. Ik huil tot ik niet meer kan.
Het toegestopte luik in mijn hoofd is open… Ik moet praten. Ik moet vertellen wat ik weet. Ma kan me er niet meer bij helpen. Ik moet nu zelf alle registers opentrekken om mijn kind te beschermen. Alles mag me worden afgenomen, behalve Kim, mijn eigen kleine meisje.
Ik vis mijn telefoon op uit mijn tas. Met trillende vingers toets ik het alarmnummer van de politie in.

Foto’s © Trix Zehenpfenning

Homepage  Schrijversweb  Schrijversweb 2009  Trix Zehenpfenning