Homepage Prozawedstrijd Prozawedstrijd 2007 Cora Westerink Beoordeling BSN
Beoordeling Godsgeschenk - Cora Westerink door BSN
Een kerstverhaal is een traditioneel arrangement. Er is natuurlijk sneeuw, kou, er zijn een paar verwijzingen naar Kerst, en de essentie van de vertelling is dat er iemand uit de toestand van zieligheid en armoede in de warmte gezet wordt, met een mooi perspectief op betere tijden.
In Godsgeschenk vinden we al die elementen terug, met ook nog een kerstkindje erbij, en ze zijn geplaatst in de bijzondere setting van een Prenatal-achtige winkel. Dat levert aardige situaties op en levendige scčnes.
Het juiste arrangement in en originele omgeving. Helemaal in orde, en toch kwam bij deze lezer het verhaal wat schraal over. Naar mijn gevoel is er niet iets meer dan ‘arrangement’.
Met alleen maar een gevoel wil ik het Woordenstroompubliek en de auteur niet afschepen, dus ga ik proberen een paar argumenten te geven voor het oordeel.
Ik heb er twee.
In de eerste plaats is daar de harde perspectiefbreuk: eerst is er een personale verteller die Dotty voor ons neerzet en die haar ook goed volgt, en dan is er opeens een ik-verteller, de dame van de winkel. Een ik-verteller is een instantie die eigenlijk geen andere perspectieven naast zich verdraagt, want dan wordt de illusie verbroken: de lezer vereenzelvigde zich met de vertellende hoofdpersoon en dan kan de informatie niet plotseling uit een andere hoek komen. Alleen in langere teksten, romans en novelles, kunnen eventueel verschillende ik-stemmen naast elkaar klinken. In het korte verhaal wordt dat niet gedaan. Nu mag in de literatuur alles, maar in dit geval heeft de perspectiefbreuk geen functie. Het personage Dotty, dat aan ons verschijnt binnen het perspectief van de echte hoofdpersoon, wijkt op geen enkele manier af van de Dotty uit het eerste deel. Wat we van Dorothea te weten komen in deel 1, voegt heel weinig toe aan wat we met haar ervaren in het stuk met Theodora als heldin, want Dotty etaleert alleen de eigenschap dat ze denkt in pubertermen als muts, vet trots, poepchique en cool stoer. Dat is wat weinig om een personage aan te kleden; de enige dimensie die Dotty heeft is dat ze de rol heeft van het straatarme tienermoedertje in de kou. Het ‘inleven in Dotty’ levert dan ook geen bijzondere leeservaring op. En ook feitelijk is er geen verrassing: de gang van zaken met die wantjes en het kinderwagenonderstel wordt in het tweede deel gewoon herhaald.
Dotty maakt deel uit van het arrangement en dat geldt ook wel voor Theodora. Alle observaties en gedachten van haar zijn gericht op wat voor haar rol (als een soort kerstengel) van belang is, en verder heeft ze niets wat ‘persoonlijk’ genoemd zou kunnen worden.
Zoals ik het zie hadden beide figuren meer kleurrijke, herkenbare personages kunnen worden, als de auteur binnen het perspectief van de winkelmevrouw Theodora gebleven was. In de tekst was dan wat meer ruimte geweest om haar psychologisch aan te kleden (wat verwacht ze van de Kerst? Wat is ze van plan, waar verheugt ze zich op?) en Dotty had gestalte kunnen krijgen in de manier waarop Theodora haar zag, ook letterlijk.
Ten tweede: de afhandeling van het probleem verloopt wel wat gladjes. Er zit voldoende conflictstof in het gegeven, maar dat conflict wordt hier ontweken: Theo is een en al vergevingsgezindheid en het gewetensconflict (dievegge aangeven of niet?) duurt maar een paar tellen. De interactie tussen de twee vrouwen wordt afgedaan met gaan we samen oplossen/ Een paar dagen later zit Dotty... en dan is alles geregeld tot ieders tevredenheid, zonder strijd, zonder offer, zonder dat er een barričre geslecht hoefde te worden. Het verhaal zou m.i. thematisch sterker worden als Theodora de weg op zou gaan van ‘aangeven’, om dan in te zien dat ze de jonge moeder dat niet moet aandoen. Die omslag, zowel in de feitelijke omstandigheden als in de hoofdperson zelf, zou de kern van het kerstverhaal moeten zijn en die is nu maar heel flauwtjes aanwezig.
Wellicht hebben andere lezers dat helemaal niet als bezwaar ervaren. Met hen vind ik ook dat Godsgeschenk een prettig leesbaar, sfeervol verhaal is voor de decembermaand.
December 2007, Hans ter Mors
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Beoordeling Godsgeschenk - Cora Westerink door BSN
Homepage Prozawedstrijd Prozawedstrijd 2007 Cora Westerink Beoordeling BSN