Homepage  Prozawedstrijd  Prozawedstrijd 2006  Rijk Arends  Beoordeling BSN

Beoordeling Betuweloop - Rijk Arends door BSN

Een prachtig verhaal.

Het demonstreert hoe een rijke inhoud tot leven komt als de schrijver de juiste ‘verteltechnische’ keuzes maakt. De keuze van Arends: een intens ‘belevende ik’, en als strakke handeling het verloop van een wedstrijd.

Een belevende ik, dat wil zeggen: geen beschouwer die uitlegt waarom hij of zij geëmotioneerd is, maar die dat toont, voor de goede verstaander althans, door het personage in concrete situaties te zetten en haar (Vera) goed te laten waarnemen. Die waarnemingen zijn er ook bij de goed gekozen herinneringen.

Een wedstrijd: er is meteen een handeling met een doel, in dit geval het uitlopen van die vijftien kilometer, en dat doel is natuurlijk verbonden met het ‘eigenlijke doel’ van de hoofdpersoon, iets waar ze zich zelf niet helemaal bewust van is en dat juist daardoor zo overtuigend gesuggereerd wordt. Ze wil helemaal niet meedoen met zo’n lullig loopje, maar ze pakt dan toch die krant en ze doet de nacht erna geen oog dicht. Het is dan wel duidelijk dat het voor haar meer is dan een sportief uitje.

Hoe simpel de vondst ook lijkt, met een wedstrijd als handeling die onderbroken wordt door herinneringen of flash-backs, toch zijn er maar heel weinig voorbeelden van. Onze schrijvers moeten maar eens wat meer gaan lopen. Het bekendste boek van dit type is wel De renner van Tim Krabbé.

Als de techniek deugt hebben we wel een ‘goed’ verhaal, maar nog niet vanzelf een heel erg mooi verhaal. Dat is hier wel zo, vind ik, en dat oordeel kan ik op objectieve gronden niet verdedigen. Ik kan wijzen op de perfecte dosering van de details, van de waarnemingen onderweg en van wat ze zich herinnert, en op het nuchtere begin, waardoor de lezer even misleid wordt. ‘Het gaat dus over een wedstrijd’, denkt de lezer en hij of zij herkent wellicht de sfeer van wat men in de wielrennerij de permanence noemt, met al die walmende toiletten, want iedereen ‘moet’ nu eenmaal, voor het startschot klinkt. Als de auteur dat te lang volhoudt, wordt het verhaal literarische Spielerei, maar net op tijd krijgen we het subtiele signaal dat het hier om iets anders gaat dan om het hardlopen zelf. ‘Net op tijd’, ‘perfecte dosering’ – het zijn louter subjectieve kwalificaties. Ik kan het ook niet helpen, beste Woordenstromers – het bedenken van opbouwende Kritiek wil deze keer gewoon niet lukken. Nou vooruit dan – die laatste zin, Ik geef over, vind ik wat melodramatisch. Ze heeft ‘de klap’, ook mentaal, immer al gehad en dat spugen voegt er niet iets wezenlijks aan toe. Wat ze nu ziet, die grote boom of de paardebloemen, dat zou voldoende moeten zijn.

De auteur zou kunnen overwegen of hier geen bijzondere roman in zit: meer details van voorbereiding en van het lopen, en uitgebreide flash-backs in plaats van terugblikken. Maar Rijk Arends kan er ook voor kiezen dit mooie verhaal te laten blijven wat het nu is.

November 2006, Hans ter Mors

Beoordeling Betuweloop - Rijk Arends door BSN

Homepage  Prozawedstrijd  Prozawedstrijd 2006  Rijk Arends  Beoordeling BSN